امام حسین چگونه به دنیا رجعت می‌کند؟ / حضور ملائک در سپاه اباعبدالله

آخرین خطبه امام حسین در روز عاشورا اختصاص به مسئلۀ رجعتشان در دوران پس از ظهور امام عصر دارد.

رجعت یعنی بازگشت اموات به دنیا که به صورت جسمانی رخ می‌دهد. این رویداد عجیب در دوران ظهور امام عصر (عج) رخ خواهد داد. در واقع دو مرحله برای رجعت در روایات می‌بینیم: مرحله اول آن در آستانه ظهور است. این مرحله اندکی پیش از ظهور امام زمان رخ خواهد داد و طیّ آن، جمعی از یاران امام زمان رجعت می‌کنند تا تعداد یاران را کامل کنند. در این دوره غیر از اینان افراد دیگر رجعت نمی‌کنند. مرحله دوم رجعت، پس از دوره حکومت امام عصر خواهد بود. این دوره، مدت‌ها پس از ظهور خواهد بود. با پایان یافتن عمر شریف امام مهدی، رجعت عمومی رجعت‌کنندگان اتفاق می‌افتد. در این دوره است که ائمه به عنوان صاحبان امر (اولو الأمر) یک به یک رجعت می‌کنند تا امر خدا را در راستای مأموریت الهی خویش به سرانجام رسانند. از این جهت اندیشۀ رجعت ائمه و بازگشت ایشان به دنیاف در ورای خود گویای این اعتقاد است که اهل بیت وحی محدود در تاریخ گذشته نیستند و مأموریت این انوار مقدس همچنان ادامه دارد.

مسئلۀ رجعت به قدری حائز اهمیت است که تمام اهل بیت وحی از آن سخن گفته‌اند طوری که یکی از بیشترین احادیث موضوعی ما به این امر اختصاص دارد؛ نشان به اینکه امام حسین علیه‌السلام در حساس‌ترین رویداد تقابل حق با باطل یعنی در روز عاشورا، آخرین خطبۀ خویش را اختصاص به مسئله مهدویت و رجعت شگفت‌انگیزشان دادند. در این باره امام باقر علیه‌السلام خطبه‌ای را از امام حسین نقل می‌کند که به فرموده حضرت، این خطبه قبل از شهادت امام انجام شد. در این خطبه، اباعبدالله ضمن آنکه خبر از وعدۀ رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره شهادت خود و یارانشان می‌دهند، به ماجرای رجعت و مأموریت آخرالزمانی خویش اشاره کرده، می‌فرماید:

ثُمَّ أَمْکُثُ مَا شَاءَ اللَّهُ فَأَکُونُ أَوَّلَ مَنْ‏ تَنْشَقُ‏ عَنْهُ‏ الْأَرْضُ‏ فَأَخْرُجُ خَرْجَهً یُوَافِقُ ذَلِکَ خَرْجَهَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ قِیَامَ قَائِمِنَا وَ حَیَاهَ رَسُولِ اللَّهِ ص ثُمَّ لَیَنْزِلَنَّ عَلَیَّ وَفْدٌ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لَمْ یَنْزِلُوا إِلَى الْأَرْضِ قَطُّ وَ لَیَنْزِلَنَّ إِلَی‏ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ وَ جُنُودٌ مِنَ الْمَلَائِکَهِ وَ لَیَنْزِلَنَّ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ أَنَا وَ أَخِی وَ جَمِیعُ مَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی حَمُولَات‏ مِنْ حَمُولَاتِ الرَّبِّ خَیْلٍ بُلْق‏ مِنْ نُورٍ لَمْ یَرْکَبْهَا مَخْلُوقٌ ثُمَّ لَیَهُزَّنَّ مُحَمَّدٌ ص لِوَاءَهُ وَ لَیَدْفَعَنَّهُ إِلَى قَائِمِنَا مَعَ سَیْفِه‏. (الخرائج و الجرائح، قطب راوندی، ج‏۲، ص۸۴۹ ؛ الإیقاظ من الهجعه بالبرهان على الرجعه، شیخ حرّ عاملی، ص۳۵۳)

سپس مکث خواهم کرد؛ و اول کسى خواهم بود که زمین برایش شکافته مى‌‏شود و خارج خواهم شد (خروج خواهم کرد)، خارج شدنی که موافق آن خارج شدن امیرالمؤمنین و قیام قائم ما و حیات رسول‏‌الله است. سپس گروهی از آسمان که نزد خدایند بر من نازل می‏‌شوند در حالی که هرگز به سوی زمین نازل نشده‌‏اند. و جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و لشکریانی از ملائکه بر من نازل خواهند شد. حضرت محمّد و على و من و برادرم و همۀ آن کسانی که خدا بر آنان منت نهاده، در مرکب‌هایی از مرکب‌های پروردگار نازل می‏‌شویم، شترانی از نور که تاکنون احدى از خلایق بر آنها سوار نشده‏‌اند. بعد از این، محمّد پرچم خود را به اهتزاز درمی‌‏آورد و آن را به همراه شمشیرش به قائم ما می‏‌دهد.

امام حسین در این فراز از خطبه به چند نکته اشاره دارند:
اول اینکه اولین نفری خواهند بود که عالی‌ترین نوع رجعت یعنی شکافته شدن زمین و برخاستن و نیز بازگشت به دنیا را خواهند داشت.
دوم اینکه این رجعت طی یک دوران خواهد بود که در این دوران همراه با خروج امیر مؤمنان، قیام قائم و حیات رسول خدا خواهد بود.
سوم اینکه ملائکی از آسمان بر امام نازل می‌شوند که تاکنون در دنیا حضور نداشتند.
چهارم اینکه پس از مدتی رسول خدا لوا و شمشیر خویش را تقدیم امام عصر (عج) به عنوان قائم می‌کند.

این سخنان حاکی از آن است که خداوند برنامۀ خویش در راستای برپایی ملک عظیم خویش را توسط ائمه انجام می‌دهد و در این بین، امام حسین نقشی کلیدی ایفا می‌کند. دوم اینکه برای برپایی این تمدن، خداوند راه را برای ملائکه خویش به دنیا باز می‌کند تا در رکاب امام حسین قرار گیرند؛ شاید اینها همان ملائکی هستند که اطراف قبر مطهر حضرت به صورت غبارآلود حضور دارند تا قائم ظهور کند. این روایت مشهور را امام رضا به ابن‌شبیب فرمود.

نکتۀ دیگر اینکه نزدیک به خطبۀ امام حسین را امام صادق در روایتی اینگونه بیان می‌دارد «أَوَّلُ مَنْ‏ تَنْشَقُ‏ الْأَرْضُ عَنْهُ وَ یَرْجِعُ إِلَى الدُّنْیَا الْحُسَیْنُ‏ بْنُ عَلِیٍّ ع، وَ إِنَّ الرَّجْعَهَ لَیْسَتْ بِعَامَّهٍ بَلْ هِیَ خَاصَّهٌ، لَا یَرْجِعُ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِیمَانَ مَحْضاً أَوْ مَحَضَ الشِّرْکَ مَحْضاً»؛ اول کسى که از قبر بیرون آید و به دنیا برگردد حسین بن على است و رجعت عمومى نیست، مختص مؤمن خالص و مشرک محض است.